Nederland - Ondermijning nog vaak onderschat

Makelaars die woekerhuren incasseren van criminelen. Hotels waar vrouwen zich onvrijwillig prostitueren. Cafés waar grote sommen cash geld worden aangenomen die afkomstig zijn van de misdaad. ‘Ondermijning wordt onderschat, omdat het sluipenderwijs gaat.’

Patricia Zorko, chef van de landelijke eenheid en portefeuillehouder
ondermijning bij de politie, schetst een beeld waarin de politie met
maatschappelijke partners optrekt. ‘Steeds meer blijkt dat iedereen de verweving
van de onderwereld en de bovenwereld tegen wil gaan. Ook op een congres waar ik
kort geleden was en waar gemeenten en bedrijfsleven bij elkaar waren.’
Fenomenen
Bij die bijeenkomst was ook burgmeester Jack Mikkers van Veldhoven,
voorzitter van de integrale stuurploeg ondermijning in Oost-Brabant. ‘Iedere
regio heeft zijn eigen problemen. Vroeger deden we casussen, vandaag de dag
bestrijden we fenomenen. In Brabant zijn dat de hennepteelt, de synthetische
drugs en de OMG’s (motorbendes, red.).’
Integrale aanpak
Mikkers is voor een harde, doortastende integrale aanpak. ‘Hoe geloofwaardig
is een overheid die wel ingrijpt als een schutting een decimeter te hoog is,
maar een drugscrimineel die in de wijk woont en patsergedrag vertoont, met rust
laat? Ik kom in steden waar ik me afvraag wie de baas is. De wijkagent of de
drugscrimineel die bijstandsgezinnen verleiden tot hennepteelt op hun zolder.’

Samenwerken
Samenwerken is het credo voor Mikkers. Én voor Zorko. ‘Eigenlijk moeten we
als politie iets langer op onze handen blijven zitten, we zijn nogal doeners.
Even afwachten wat anderen, partners, kunnen betekenen. Gemeenten die een
vergunning kunnen intrekken, de belastingdienst die iemand fiscaal kan
aanpakken… er zijn zo veel meer manieren waarmee criminaliteit aangepakt kan
worden.’
Sluipenderwijs
Tijdens de actie tegen ondermijning, week 41 en 42, wil Zorko laten zien hoe
de processen sluipenderwijs plaatsvinden. ‘Dat hebben we nog niet zo lang
geleden gedaan met hotels en mensenhandel, de onvrijwillige prostitutie. Daar
heeft die branche zelf veel aan gedaan, nadat wij ze hadden laten zien hoe dat
in zijn werk gaat.’
Spookburgers
Zorko noemt het voorbeeld van de spookburgers. ‘Naast wie woon je eigenlijk?
Dat is een vraag die bewoners, maar ook verenigingen van eigenaren zich vaker
kunnen stellen. Het lijkt mooi, dat makelaars onderverhuren voor de
huiseigenaar. Maar misschien faciliteer je daarmee wel een internationale
inbrekersbende of wordt je huis gebruikt voor hennepteelt of prostitutie. Wees
je bewust waar je aan bijdraagt. En we moeten als politie ook laten zien dat het
wordt aangepakt. We krijgen natuurlijk ook wel een spiegel voorgehouden, dat we
zelf in het verleden niet altijd alert hebben gereageerd.’
Dure plicht
Burgemeester Mikkers weet dat de politiecapaciteit vaak schaars is. ‘Door
vaker via de belastingdienst te werken of via de vergunningen, ontlasten we de
politie. Bij de belastingdienst en bij justitie moeten successen nog iets meer
bereidheid tot deze aanpak genereren, maar ik denk dat dat gaat lukken. En het
moet, want die dure plicht hebben we als overheid, de burger wil dat de norm
wordt gehandhaafd.’
Identiteitsfraude
In de regio van Mikkers was iemand een groot huis aan het bouwen in een
woonwijk, terwijl politie en justitie verdenkingen tegen de man hadden. ‘Het
bleek dat hij niet in Nederland stond ingeschreven en dus identiteitsfraude had
gepleegd. Daar is een hele hoop achter vandaan gekomen, inmiddels hebben banken
beslag gelegd. Zo kun je op een andere manier ook succes hebben, door samen te
werken.’
Consequent
‘En door niet meer los te laten,’ vult Zorko aan. ‘Door consequent in te
blijven grijpen, tótdat het probleem is geëlimineerd. Bij families die wijken
terroriseren is meer aan de hand, die aanpak moet heel breed, heel consequent,
en vasthoudend zijn. We moeten als overheid laten zien dat we wangedrag, net als
misdaad, niet tolereren. Niet het recht van de sterkste geldt.’